Avena przywraca światu zatopione statki przy użyciu FARO Edge ScanArm

W celu stworzenia dokładnych kopii statków od wieków znajdujących się pod wodą, Avena stosuje ramię pomiarowe FARO Edge ScanArm, umożliwiające rejestrację oryginalnych fragmentów o nierzadko skomplikowanych kształtach.

Badania archeologiczne na wrakach często dostarczają wartościowych informacji na temat statków oraz ich kontekstu historycznego.Tak właśnie jest w przypadku wraku Aber Wrac’h 1, odkrytego w 1985 r. w Finistère u wybrzeży Bretanii. Zgromadzone przedmioty i szczegóły architektoniczne umożliwiły szybkie datowanie okrętu (na okres między końcem XIV a początkiem XV wieku) i odkrycie, że statek prawdopodobnie przewoził towary między Francją a Hiszpanią. Badacze chcieli się jednak dowiedzieć więcej, ponieważ statek różnił się od statków średniowiecznych odkrytych wcześniej — zarówno ze względu na jego długie linie, jak i rozmiar (26 metrów długości,7 metrów szerokości). „W naszych badaniach przywiązujemy dużą wagę do dokładnej rekonstrukcji statku. Wymaga to wykonania pomiarów zatopionych części” — wyjaśnia Alexandra Grille, archeolog podwodny, autorka pracy doktorskiej o tym odkryciu, napisanej w laboratorium Lamop uczelni Université de Paris 1. Badania są teraz kontynuowane w poszerzonym zakresie wspólnie z organizacją Avena.

Zdjęcia wykonane pod różnymi kątami, w szczególności przy użyciu technik fotogrametrycznych, umożliwiły opracowanie wstępnej cyfrowej prezentacji statku. „Chcieliśmy stworzyć jeszcze bardziej zaawansowaną rekonstrukcję i skorzystać z pomiarów 3D wykonywanych bezpośrednio na oryginalnych fragmentach” — kontynuuje Grille. Avena ma pozwolenie administracyjne na wydobywanie fragmentów z wody na określony czas, wystarczający na wykonanie badań i kontroli. Dawni cieśle za pomocą siekier ociosywali pnie i gałęzie podążając za ich kształtem, w związku z czym elementy konstrukcyjne miały skomplikowaną geometrię. Avena miała świadomość, że w celu zarejestrowania ich w trzech wymiarach z wystarczającą dokładnością i w bardzo krótkim czasie należy zastosować ramię pomiarowe FARO, które stało się standardowym wyposażeniem stosowanym w archeologicznych badaniach podwodnych. W szczególności ramię było stosowane przez badaczy z uczelni University of Wales Trinity Saint David, z którymi organizacja Avena blisko współpracuje od momentu odkrycia w 2002 roku w Newport statku wykazującego liczne podobieństwa do Aber Wrac’h 1.

Avena zastosowała ramię pomiarowe FARO Edge ScanArm w swoich nowych pracach wykopaliskowych. Nadzorowaniem tego projektu zajął się Walijczyk Toby Jones, wykorzystując doświadczenia zdobyte w Newport (gdzie zbadano 2 000 fragmentów). W ciągu dwóch tygodni wydobyto do zbadania trzydzieści fragmentów wybranych ze względu na ich znaczenie, po czym niemal natychmiast zwrócono je głębinom. Najmniejsze z tych fragmentów miały wymiary 20–25 cm, a największe — 2,3 m. W tym przypadku dokładność nie stanowi problemu. Problemem jest natomiast wykonanie dokładnej rejestracji we względnie krótkim czasie bez szansy powrócenia do danego fragmentu (ponieważ fragmenty są na powrót umieszczane w wodzie). „Te skomplikowane czynności stają się proste dzięki ramieniu pomiarowemu FaroArm. Na fragmentach przeznaczonych do zbadania umieszcza się kilka punktów odniesienia (śruby ze stali szlachetnej), dzięki czemu nie ma wątpliwości co do prawidłowości wykonanych pomiarów, nawet jeśli fragment był przesuwany podczas badania. Rejestracja pomiarów i ich bezpośrednie przesyłanie do oprogramowania rekonstrukcyjnego 3D stanowią więc niewiarygodną pomoc” — mówi Grille. Oprogramowanie, o którym mowa, to Rhinoceros firmy McNeel. Podobnie jak ramię FARO ScanArm, stało się ono standardem w archeologii podwodnej. Ta kombinacja jest bardzo skuteczna, istnieje nawet bardzo aktywna społeczność (w serwisie Facebook) o nazwie „FARO Rhino Archaeological User Group (FRAUG)”!

O firmie AVENA:
„Association pour l’étude et la Valorisation des Epaves et Navires Anciens” (organizacja zajmująca się badaniem i popularyzacją starożytnych wraków i statków) zrzesza licznych specjalistów z dziedziny archeologii podwodnej. Celem organizacji jest odtwarzanie historii zatopionych statków, ich kraju pochodzenia, zastosowanych technik konstrukcyjnych, przeznaczenia, obszarów żeglugi i przyczyn zatopienia. Powstała w celu zbadania wraku Aber Wrac’h 1, który jest jednym z większych odkryć umożliwiających badanie transportu morskiego z okresu średniowiecza.