Pierwsza prezentacja polskiego innowacyjnego systemu PROTEUS

Projekt Proteus został po raz pierwszy zaprezentowany na arenie międzynarodowej. Na miejsce prezentacji wybrano Międzynarodowe Targi Ochrony Przeciwpożarowej, Ratownictwa, Bezpieczeństwa i Zabezpieczeń Interschutz 2010, odbywające się Lipsku w dniach 7-12 czerwca 2010 r.



Mimo że od rozpoczęcia realizacji projektu nie minęły dwa lata (cały projekt jest zaplanowany na lata 2008-2013), udało się zaprezentować próbkę technologii stosowanych w projekcie. Laboratoria Badawcze Systemów Mobilnych Politechniki Poznańskiej przedstawiły w pełni operacyjny samolot bezzałogowy „Żuraw", którego możliwości, w tym zasięg i wyjątkowo długi czas operacyjny, spotkały się z uznaniem służb interwencyjnych, specjalistów i dziennikarzy z całego świata. Integralną częścią ekspozycji samolotu bezzałogowego było oprogramowanie konsoli operatora (systemy do kontroli lotu oraz podgląd danych z czujników i kamer).



Swoją premierę  miała też anglojęzyczna wersja trzyminutowego filmu promocyjnego projektu Proteus, zrealizowanego w technice komputerowej animacji 3D. Graficy komputerowi we współpracy z inżynierami projektu Proteus, stworzyli wizualizację sytuacji zagrożenia katastrofą, w której do interwencji zostają użyte wszystkie elementy systemu. Po raz pierwszy można ujrzeć roboty, samolot i mobilne centrum dowodzenia w akcji. Film będzie miał swoją premierę w Polsce 29 czerwca 2010 roku.



Projekt Proteus swoim rozmachem, zastosowanymi innowacyjnymi technologiami oraz bezkompromisowym podejściem do tworzenia zintegrowanego systemu do działań antykryzysowych i antyterrorystycznych wzbudził podziw publiczności. Przedstawiciele Konsorcjum Proteus otrzymali również deklaracje poważnego zainteresowania kupnem gotowego produktu, który w znaczący sposób mógłby się przyczynić do poprawy jakości reagowania i przeciwdziałania w sytuacjach kryzysowych. Pozwala to z optymizmem spojrzeć na przyszłość tego w całości polskiego projektu.

O projekcie

Proteus to ultranowoczesny, zintegrowany system przeznaczony do działań  antyterrorystycznych i antykryzysowych. Działania służb mają  wspomagać m.in. trzy wielofunkcyjne roboty, samolot bezzałogowy oraz mobilne centrum dowodzenia. System ma być w całości zintegrowany, co jest innowacją w skali światowej i stanowi poważne wyzwanie dla inżynierów pracujących przy projekcie. 

Projekt Proteus, nad którym prace rozpoczęto w styczniu 2009 roku, realizowany jest przez konsorcjum wiodących ośrodków naukowych w Polsce, którym przewodniczy Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów. Projekt zaplanowano na lata 2009-20013. Pomysł na budowę zintegrowanego systemu wspierającego działania antyterrorystyczne i antykryzysowe powstał już w 2003 roku w PIAP i był odpowiedzią na pojawiające się nowe wyzwania, przed którymi stanęły służby interwencyjne. Gwałtowne zjawiska pogodowe, zagrożenia terrorystyczne, chemiczne, biologiczne,  coraz większa ilość techniki w życiu codziennym wymaga najnowocześniejszych, systemowych rozwiązań. I właśnie słowo „system” jest w przypadku Proteusa kluczem.

Przełamać  bariery technologiczne

Każde urządzenie wchodzące w skład Proteusa pełni ściśle określoną funkcję, a zarazem stanowi integralną część spójnego systemu. Elementy wchodzące w skład systemu funkcjonują już w służbach ratowniczych i strukturach militarnych, lecz połączenie ich w jedną, operacyjną jednostkę jest innowacyjne nawet w skali światowej. Tego typu rozwiązania dopiero zaczynają być tworzone na świecie, jednak praktycznie wyłącznie dla potrzeb militarnych. 

System informatyczny Proteusa pozwoli na prezentację zebranych danych w sposób jasny i przejrzysty, porównanie ich z danymi referencyjnymi, a przy wykorzystaniu systemów GIS (System Informacji Geograficznej służący do gromadzenia, przetwarzania i wizualizowania danych geograficznych) umożliwi na przykład określenie kierunku, w którym rozprzestrzenia się skażenie chemiczne lub pożar. Znacznie usprawni i przyspieszy to procesy decyzyjne, umożliwiając kontrolę i wgląd w obszar objęty zagrożeniem. Połączenie istniejących elementów i rozwiązań w zintegrowany system, będący w stanie pełnić różne zadania w zależności od potrzeb, stanowi o wyjątkowości projektu Proteus.

Proteusa ma być Mobilne Centrum Dowodzenia (MCD),  projektowany przez naukowców i inżynierów z Politechniki Poznańskiej. MCD to duży samochód ciężarowy, wyposażony w skomplikowane systemy łącznościowe i operacyjne. To w nim, dzięki zbieraniu i interpretacji danych, będą podejmowane decyzje dotyczące operacji.  Poza przetwarzaniem i integracją danych pochodzących od będących w akcji elementów systemu (roboty, samolot bezzałogowy), MCD będzie w stałej łączności ze stanowiskami dowodzenia Policji, Straży Pożarnej czy Centrów Antykryzysowych.

Za zbiór danych do systemu GIS (integracją  danych GIS zajmuje się Centrum Badań Kosmicznych PAN, które również jest odpowiedzialne za budowę czujników położenia oraz promocję projektu) odpowiada Bezzałogowy Statek Latający (BSL). Dzięki zamontowanym na nim kamerom dowodzący akcją będą dysponowali szerokim obrazem sytuacji z miejsc interwencji.

Bezpośrednio w miejsce akcji mają być kierowane roboty mobilne trzech typów, każdy o innych funkcjonalnościach i przeznaczeniu. Mały Robot Mobilny (MRM) to niewielkich gabarytów, niezwykle mobilny robot przeznaczony do działań w trudno dostępnych miejscach. Dzięki zamontowanym kamerom wizyjnej i termowizyjnej będzie mógł pełnić funkcje inspekcyjne tam, gdzie dotarcie człowieka lub większego robota będzie niemożliwe. Z kolei Robot Mobilny Interwencyjny (RMI) jest technologicznym odpowiednikiem oddziałów specjalnych – jego zadaniem jest interwencja. Większy i cięższy, będzie wyposażony w manipulator oraz zestaw czujników służących określeniu stopnia zagrożenia. Największym z trójki robotów będzie Robot Mobilny o Zwiększonej Funkcjonalności (RMF) – ciężka kawaleria Proteusa. Masa ok. 300kg, możliwość przenoszenia ciężarów o masie do 40kg za pomocą manipulatora o zasięgu 2 metrów, konstrukcja przystosowana do montażu dodatkowych urządzeń: czujników, zestawu do negocjacji lub np. wyrzutników pirotechnicznych – to jego podstawowe cechy.

Na miejsce akcji wszystkie roboty dowiezie Mobilne Centrum Operatorów Robotów (MCOR), zamontowane, podobnie jak MCD, na podwoziu samochodu ciężarowego. MCOR ma być wyposażony w sprzęt do szybkiego załadunku i rozładunku robotów, przenośne stanowiska operatorów robotów (PSOR) oraz system łączności z centrum dowodzenia.

Wszystkie elementy systemu Proteus będą mobilne, co umożliwi ich transport do miejsca interwencji, a modułowa budowa całości pozwala na szybkie dostosowanie do specyfiki danej akcji. 

Przyszłość Proteusa

Proteus w założeniach kierowany jest na potrzeby polskich służb interwencyjnych: Straży Pożarnej, Policji, Straży Granicznej, Centrów Antykryzysowych. Projekt zakończy się budową demonstratora systemu, którego prezentacja jest zaplanowana na sierpień 2013 roku. W symulowanej akcji ratowniczej będzie można ocenić skuteczność całego, zintegrowanego systemu.  „Naszą ambicją jest zbudowanie demonstratora systemu na takim poziomie zaawansowania konstrukcyjnego i technicznego, że możliwym będzie skonstruowanie w bardzo krótkim czasie w pełni operacyjnego prototypu systemu Proteus” – obiecuje Paweł Wojtkiewicz, koordynator projektu. „Taki prototyp mógłby zostać udostępniony polskim służbom do serii testów. A stąd już niedaleka droga do komercjalizacji nie tylko całego systemu, ale również poszczególnych elementów, powstałych w wyniku prac badawczych prowadzonych nad projektem.”